- επιστράτευση
- Το στάδιο της μετάπτωσης των στρατιωτικών δυνάμεων μιας χώρας από την ειρηνική κατάσταση στην πολεμική. Η ε. είναι το αποτέλεσμα ιδιαίτερων μελετών –σχέδια ε.– που συντάσσονται από πριν, με βάση τον πιθανό αντίπαλο και τις περιοχές στις οποίες προβλέπεται ότι θα εκδηλωθεί η πολεμική δραστηριότητα. Τα σχέδια αυτά περιλαμβάνουν εντολές για να προπαρασκευαστεί και να εκτελεστεί με επιτυχία η ε., της οποίας κύριος σκοπός είναι η συμπλήρωση της οργανικής σύνθεσης και των εφοδίων, ώστε να εξασφαλιστεί η προκαθορισμένη πολεμική σύνθεση και στη συνέχεια η διάταξη των δυνάμεων. Το μέτρο αυτό αφορά τόσο το έμψυχο όσο και το άψυχο υλικό που προορίζεται για τις διάφορες μονάδες. Από την ειρηνική περίοδο, αρμόδια όργανα (τα κέντρα και οι μονάδες ε.) ενημερώνουν, μεταξύ άλλων, τους καταλόγους των αντρών οι οποίοι έχουν απολυθεί από τον στρατό με την ένδειξη της διαταγής για την παρουσίασή τους στη μονάδα, στην οποία τελικά ο καθένας που επιστρατεύεται πρέπει να φτάσει κατά την κλήση. Επιβλέπουν επίσης για την εφαρμογή του σχεδίου επιτάξεων και την εφαρμογή των κανόνων που διέπουν τις επιτάξεις αυτές, την έγκαιρη προμήθεια και την ταξινόμηση των υλικών και των εφοδίων που θα χρειαστούν για τη συμπλήρωση ή τη συγκρότηση των μονάδων και των υπηρεσιών και, τέλος, τη φροντίδα για τη μεταφορά των στρατιωτικών και κάθε είδους υλικών. Η ε. προβλέπει, εξάλλου, τη συγκρότηση νέων μονάδων με τις σχετικές υπηρεσίες διοικήσεων και άλλων επιτελικών οργάνων που δεν υπάρχουν σε περίοδο ειρήνης. Επιπλέον, τα σχέδια ε. περιλαμβάνουν την έγκαιρη διασπορά των αποστολών συμπλήρωσης και των νεοσυγκροτούμενων μονάδων, τα διάφορα μέτρα επαγρύπνησης και ασφάλειας που είναι απαραίτητα για να εξασφαλιστεί, εκτός από την καθορισμένη ανάπτυξη της επιχείρησης ε., και η ακεραιότητα και αποδοτικότητα των βιομηχανικών και στρατιωτικών εγκαταστάσεων, των αποθηκών και των βασικών μέσων μεταφοράς καθώς και μέτρα ασφαλείας των συγκοινωνιών και των επικοινωνιών για την ομαλή παράταση της ε.
Η ε. διακρίνεται σε γενική και μερική, ανάλογα με την έκταση των μέτρων που απαιτούνται από τις περιστάσεις. Επίσης, όταν οι απαραίτητες ενέργειες εκτελεστούν ή τουλάχιστον αρχίσουν να εκτελούνται πριν από την επίσημη κήρυξη της μερικής ή γενικής ε., τότε έχουμε τη μυστική ε., που πραγματοποιείται μόνο με απόρρητες διαταγές και προσωπικές κλήσεις με δελτάρια-εντολές. Για να εξασφαλιστεί στη στρατιωτική ε. και προπάντων στις ενδεχόμενες εξακολουθητικές πολεμικές ανάγκες η συνδρομή ολόκληρου του έθνους, μπορεί να προβλεφθεί η πολιτική ε. που αναφέρεται τόσο στους πολίτες (π.χ. επιβολή ιδιαίτερων υποχρεώσεων σε εκείνους που είναι απαλλαγμένοι από τη στρατιωτική υπηρεσία) όσο και στις οικονομικές, βιομηχανικές και αγροτικές δραστηριότητες μιας χώρας.
Η επιστράτευση του 1917, σε λαϊκή εικόνα της εποχής (φωτ. από την έκδ. «100+1 χρόνια Ελλάδα»).
* * *η (Α ἐπιστράτευσις) [επιστρατεύω]νεοελλ.1. πρόσκληση ηλικιών (κλάσεων) εφέδρων και κατάταξη για στρατιωτικές ασκήσεις σε περίοδο ειρήνης ή για συμπλήρωση μονάδων τού στρατού σε εμπόλεμη κατάσταση2. χρησιμοποίηση σε υπεύθυνη θέση προσώπου κατά παρέκκλιση τής ιεραρχίας ή τής συνήθους λειτουργίας μιας υπηρεσίας3. χρησιμοποίηση μεθόδου, μέσου κ.λπ. κατά παρέκκλιση από τα συνηθισμένααρχ.εκστρατεία.
Dictionary of Greek. 2013.